Kunstmatige intelligentie speelt een steeds belangrijker rol in onze samenleving en dit zal de komende jaren alleen maar verder toenemen. Maar waar liggen dan eigenlijk de grenzen van ethisch gebruik van deze zonder twijfel veelbelovende technologie. Het AG-Eindhoven vond het tijd om daar eens met een aantal deskundige filosofen over van gedachten te wisselen en organiseert op zaterdag 13 juli 2024 een dagvullend symposium. Er zijn drie vooraanstaande sprekers uit de academische wereld en na afloop van de voordrachten is er een forumdiscussie waarbij de deelnemers aan het symposium met de sprekers in discussie gaan.

Dagindeling - voorzitter Lambèr Royakkers

Prof.dr. Lambèr Royakkers

Lambèr Royakkers: Het morele kompas van kunstmatige intelligentie

Kunstmatige intelligentie (AI) transformeert onze wereld op ongekende wijze met de potentie om ons dagelijks leven radicaal te hervormen. Van zelfrijdende auto's die het concept van mobiliteit herdefiniëren tot slimme assistenten die onze huizen besturen, AI opent de deur naar een wereld vol mogelijkheden. Echter, met deze vooruitgang komen (nieuwe) ethische vraagstukken aan het licht. Hoe waarborgen we bijvoorbeeld onze menselijke waarden, zoals privacy, autonomie, en rechtvaardigheid, als AI-systemen meer en meer zelfstandig beslissingen nemen? Aan de hand van tal van voorbeelden worden de risico’s van AI in kaart gebracht en ook hoe AI ons kan helpen allerlei uitdagingen aan te gaan, maar dan wel met ethiek als kompas.

Lambèr Royakkers is hoogleraar Ethiek van de Digitale Samenleving aan de Technische Universiteit Eindhoven. Daarnaast is hij voorzitter van diverse ethische adviescommissies voor Europese projecten. Hij studeerde wiskunde en wijsbegeerte en maatschappijwetenschappen aan de Technische Universiteit Eindhoven, en rechten aan de Universiteit van Tilburg. Hij promoveerde aan de Universiteit van Tilburg op een proefschrift over normenlogica. Na zijn studie specialiseerde hij zich in ethische vraagstukken op het gebied van technisch ontwerpen, met name op het gebied van robotica en kunstmatige intelligentie. Hij heeft tal van publicaties in wetenschappelijke tijdschriften op zijn naam staan en meer dan tien boeken geschreven, waaronder Ethics, Technology, and Engineering (2023) en Just Ordinary Robots (2015).

Dr. Julia Hermann

Julia Hermann: Kunstmatige intelligentie: een sociaal disruptieve technologie 

ChatGPT, Alexa, Apple Watch – wij komen kunstmatige intelligentie overal tegen. Slimme systemen vertellen ons hoe wij hebben geslapen, maken medische diagnoses, schrijven gedichten en beoordelen sollicitaties. Techniekfilosofen classificeren kunstmatige intelligentie als een sociaal disruptieve technologie, omdat ze niet alleen ons dagelijks leven verandert maar fundamentele vragen oproept en voor onzekerheid zorgt. Wat onderscheidt een mens van een intelligent systeem? Kan een machine creatief zijn? Is een door een computer gemaakte schilderij kunst? Mogen wij intelligente machines morele verantwoordelijkheid toeschrijven? Kun jij bevriend zijn met een robot? Aan de hand van voorbeelden laat ik zien hoe kunstmatige intelligentie onze fundamentele waardes en concepten ontwricht en ga ik er ook op in hoe individuen en maatschappijen hierop kunnen reageren.

Julia Hermann is universitair docent techniekfilosofie en -ethiek aan de Universiteit Twente. Daarnaast is zij lid van de management board van het onderzoeksprogramma Ethics of Socially Disruptive Technologies en vicevoorzitter van de Vereniging van Ethici in Nederland. Zij studeerde wijsbegeerte en politieke wetenschappen aan de Universiteit Heidelberg en promoveerde aan het Europees Universitair Instituut (Florence, Italië) op een proefschrift over morele rechtvaardiging. Julia heeft als onderzoeker en docent aan de Universiteiten Maastricht, Utrecht en Eindhoven gewerkt. Haar huidig onderzoek richt zich op sociaal disruptieve technologieën, techno-morele verandering en methodes voor transdisciplinair onderzoek. Zij heeft artikelen en hoofdstukken over o.a. morele vooruitgang, techno-morele revoluties en de kunstmatige baarmoeder geschreven en is auteur van het boek On Moral Certainty, Justification and Practice: A Wittgensteinian Perspective

Prof.dr. Jan Broersen

Jan Broersen: Kan intelligentie onbeheersbaar worden? 

Sinds ChatGPT de wereld verbaasde, valt niet meer te ontkennen dat kunstmatige intelligentie aan een indrukwekkende opmars bezig is. Algoritmes schrijven journalistieke artikelen, componeren liedjes, en helpen de overheid beslissingen nemen. Sommige experts wijzen al langer op de mogelijkheid van het optreden van een singulariteit: als computers zichzelf slimmer kunnen maken, dan moeten we wellicht rekening houden met een explosie van intelligentie. En het lijkt niet op voorhand zeker dat de AIs die hieruit voort zouden kunnen komen, het beste met ons voorhebben. Ik zal deze claims nader toelichten en van de broodnodige nuance voorzien. 

Jan Broersen is hoogleraar Logica en AI in de groep Theoretische Filosofie aan de Universiteit Utrecht. Met een achtergrond in de wiskunde en de informatica, is hij vooral geïnteresseerd in thema's op het raakvlak van de Geesteswetenschappen en de Exacte wetenschappen. Zijn onderzoek spitst zich met name toe op vraagstukken rond AI en ethiek, en meer in het algemeen de filosofie van AI. 

Klik hier om naar het aanmeldformulier te gaan

Foto's: @ van

Misschien nog een stukje tekst onder foto

Hier een stukje tekst over wetenschap.

Onderop de komende en evenementen eerder dit seizoen dynamisch geladen als eenmaal evenementen in Event Booking staan.Uitleg hoe dat moet voor Richard en Jos wordt in Support gezet.

Klik op de afbeelding voor meer informatie over de activiteit.

Hier een foto galerij?

Iedere week, meestal op donderdagavond, is onze Meerlezaal gereserveerd voor een spreker die ingaat op wetenschappelijke, maatschappelijke, politieke of culturele ontwikkelingen. De AG-lezingen hebben tot ver buiten het AG een reputatie verworven.

De thema’s worden over het algemeen aangedragen door leden van het AG. Ook werkt het AG bij de organisatie van de lezingen samen met het Nederlands Klassiek Verbond (NKV, dat zich bezighoudt met de Grieks-Romeinse Oudheid, klassieke talen, archeologie en geschiedenis) en met het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken (NGIZ), dat de kennis en discussie over internationale vraagstukken en het Nederlands buitenlandbeleid wil bevorderen.

De sprekers zijn doorgaans wetenschappers of professionals met een interessant -  al dan niet wetenschappelijk - vakgebied. De lezingen zijn altijd inspirerend, ze zijn vaak verrassend en de gelegenheid om achteraf vragen te stellen leidt regelmatig tot boeiende en diepgaande discussies. In het lopende seizoen komen de volgende onderwerpen aan de orde: 

• Wetenschap
• Griekenen Romeinen
• Literatuur en kunst
• Gezondheidszorg
• Eindhoven Brainport
• Specials 
• Sociale uitdagingen
• Filosofie
• Leefbaarheid
• Buitenlandse zaken

AG-lezingen staan open voor leden en niet-leden. De prijs is (uitzonderingen daargelaten) tien euro. Leden krijgen vijf euro korting.

De lezingen duren doorgaans 45 minuten, gevolgd door een kwartier pauze en drie kwartier gelegenheid tot vragen en discussie. Uiteraard is er na afloop gelegenheid voor een drankje in onze bar.

Vooraf samen eten?

Voorafgaand aan een lezing is het mogelijk om bij het AG te eten. Wij nodigen een gastspreker altijd uit voor die gezamenlijke maaltijd. Of hij van die mogelijkheid gebruik maakt, is uiteraard aan hemzelf en dat is ons niet altijd van tevoren bekend. Maar wie voorafgaand aan een lezing wil mee-eten en wellicht de spreker wil ontmoeten, kan dat bij het aanmelden voor de lezing aangeven op het aanmeldingsformulier.

Voor dit seizoen is een aantal zeer interessante lezingen voor u samengesteld rondom de volgende 10 thema's:

Klik op de foto of titel om meer informatie over de activiteit te zien.

Organisatie en praktische informatie voor sprekers

De AG-lezingencyclus wordt samengesteld door de commissie AG-lezingen, aangevuld met geïnteresseerden. In het begin van het jaar brainstormt zij over boeiende thema’s en onderwerpen voor het nieuwe seizoen. Voor de commissie is het een jaarlijkse uitdaging om evenwicht te vinden tussen tussen wat we willen en wat realistisch haalbaar is.

Om in te spelen op de actualiteit of om een bijzondere spreker te kunnen verwelkomen die zich pas later in het seizoen aandient, wordt in de seizoensplanning ruimte opengelaten. Daarnaast zijn er ‘AG Specials’ ingepland die pas op een later moment worden ingevuld. Ook dat biedt ruimte voor verrassingen en/of de actualiteit.

Aantal toehoorders: variërend van 20 tot 100, afhankelijk van spreker en onderwerp.

De Meerlezaal van het AG beschikt over een beamer en geluidsinstallatie.

De commissie bestaat uit de volgende AG-leden: Jacques Aarts, Roel Aleva, Wilma van Beers, Henk de Graaf, Dries Schellekens, Harrie van den Tillaar en Richard de Groot.

AG-lid Bernard Grevink vertegenwoordigt het NGIZ en Martin Boerman het NKV.

Foto: © Runa Hellinga

Onze leefomgeving verschraalt. Het aantal vlinders is sterk afgenomen.

Onze leefomgeving verandert in ras tempo. Het klimaat verandert, de biodiversiteit neemt af. Wat zijn de gevolgen en wat kunnen we eraan doen. Dat komt aan de orde in een drietal lezingen.

• De gevolgen van de afname van de biodiversiteit voor de mens.
  De afname van de biodiversiteit blijkt niet alleen gevolgen te hebben voor de natuur, maar ook voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de mens. Staat onze toekomst op het spel?
• Welke transities zijn noodzakelijk en welke zijn mogelijk?
  De snel veranderende leefomgeving noopt tot omvangrijke en ingrijpende transities op het gebied van energie, voedsel, grondstoffen. Maar ook van woon- en werkomgeving. Hoe ziet Nederland er over 100 jaar uit?
• Biodiversiteit in de praktijk.
  Landschapsbeheerders moeten alles uit de kast halen om überhaupt nog natuur over te houden. Welke middelen hebben ze daarvoor en hoe doen ze dat? 

Foto: © ASML

AG-lezingen over bijzondere onderwerpen…

AG-Specials biedt ruimte aan lezingen die niet vooraf waren gepland. Bijzondere onderwerpen of een buitengewone spreker die zich plotseling aandient. Onverwachte onderwerpen die te boeiend zijn om te laten schieten. 

Vaak is pas kort tevoren bekend dat zo'n lezing er komt. Ze staan op de website, maar wilt u zeker weten dat u ze niet mist, abonneer u dan op onze nieuwsbrief. 

Foto: titelpagina van de Principia door Newton

Voor het eerst hebben we een set samenhangende lezingen over Natuurkunde voor hen die dat niet op school hebben gehad en dat toch alsnog willen weten. Voor het eerst een set samenhangende lezingen is dat ook niet een special? Wij denken van wel.

Deze bijeenkomsten geven inzicht in de belangrijkste natuurkundige verschijnselen zoals zwaartekracht, gassen, trillingen en golven, licht en de warmtehuishouding van uw woning. 

Bij ieder onderwerp worden deelnemers gestimuleerd de eigenschappen van een natuurkundig verschijnsel zelf te ontdekken. Na een korte introductie worden de cursisten uitgedaagd het onderwerp verder te verdiepen door vraagstelling en proefjes.

De serie van vier bijeenkomsten is een vervolg op de bijeenkomst over zwaartekracht tijdens het zomerprogramma 2024.

Gemist? Dat is geen probleem, alle bijeenkomsten zijn onafhankelijk van elkaar te volgen. Dus grijp uw kans en mis deze in ieder geval niet!

De toegangsprijs per bijeenkomst is € 5,00 voor AG-leden en € 12,50 voor niet-leden.

Klik op de afbeelding voor meer informatie over de lezing.

Foto: © Runa Hellinga

Operatiekamer

Van genezen naar voorkómen in de medische wereld.

De gezondheidszorg grijpt diep in ons leven in en verandert bovendien snel. Het denken in de medische wereld is de afgelopen jaren in rap tempo verschoven van genezen naar de vraag hoe je ziektes voorkomt enerzijds, terwijl anderzijds in de zorg zelf meer wordt nagedacht over het feit dat er ook zoiets bestaat als ‘onnodige zorg’.

Hierbij worden we geholpen door nieuwe ontwikkelingen die, meer dan ooit, worden geïnitieerd en onderzocht door wetenschappers vanuit de technische hoek. Big Data analyse en artificial intelligence kunnen hier als katalysator werken. 

Aangezien niet elk mens hetzelfde is (gender, ras, leeftijd, genetische eigenschappen) is 'zorg op maat’ noodzakelijk en ook steeds vaker mogelijk.

Medicijnen zonder bijwerkingen. Hoe doen we dat? En medicijnen op maat ( ras, gender, leeftijd, genetische eigenschappen). Kan dat?

De westerse landen lijden onder welvaartsziekten. Obesitas is een bedreiging voor de volksgezondheid en heeft door zijn omvang een gevolg voor de maatschappij in termen van werkuitval en extra kosten. In een drieluik over obesitas zullen we méér te weten komen over deze volksziekte nummer 1.

Van alle regio’s in Nederland groeien Eindhoven en omgeving economisch het hardst. Brainport Eindhoven is daarmee ook een van de Mainports van Nederland geworden.

De gemeente verwacht dat er in de komende tien jaar 70 000 mensen extra in de regio Eindhoven nodig zijn om deze economische groei verder gestalte te kunnen geven. Dit vertaalt zich in 40000 woningen.

Dat kan niet zonder een duurzame en door de regio gedragen ondersteuning, bijvoorbeeld op het gebied van woningbouw, scholen, medische zorg en passende infrastructuur voor de mobiliteit.

AG Lezingen organiseert een drieluik waarin we het licht laten schijnen op de ambities van de regio Eindhoven en Brainport, en hoe deze expansie vorm kan krijgen:

11 januari 2024 – Don Murphy – supervisor centrum van Eindhoven:

Hoe gaat Eindhoven deze groei van het aantal woningen aanpakken en wat zijn de achtergronden: bouwplannen, verdichtingsvisie van de binnenstad, infrastructuur, tijdslijn.

28 maart 2024 – spreker nog niet bekend:

In de tweede lezing ligt de nadruk op de gevolgen van deze geplande expansie voor bijvoorbeeld maatschappelijke en sociaaleconomische ontwikkelingen naast de infrastructuur, gezondheidszorg en educatie.

27 juni 2024 – spreker nog niet bekend:

In de derde lezing staat centraal wat deze groei betekent voor de regio en welke partijen een rol spelen bij het vormgeven van de toekomstplannen en het waarmaken van alle ambities: Brainport Eindhoven, BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij), MRE (Metropool Regio Eindhoven), de burgers, gemeenteraad en gemeentebestuur.

Klik op de afbeelding voor meer informatie over de activiteit.

Foto: © Walter Frehner

Sculptuur van een lezende man van de Zwitserse beeldhouwer Kurt Laurenz Metzler

Smaken verschillen, maar er zijn maar weinig mensen voor wie kunst – van  klassieke, moderne en lichte muziek tot literatuur, beeldende kunst, film of toneel – helemaal niets betekent. Soms besef je pas dat hoe belangrijk kunst en cultuur eigenlijk zijn voor ons leven en welzijn als de deuren van musea, theaters en filmhuizen gesloten zijn, zoals in coronatijd.

Kunst en cultuur spelen ook in het AG een belangrijke rol. De literaire en de kunstlezingen die we enkele malen per jaar organiseren, zijn daar een onderdeel van.

Klik op de afbeelding voor meer informatie over de activiteit.

Foto: © Runa Hellinga

Een leefbare maatschappij vraagt de nodige inspanningen

De mens is een mens door andere mensen, zei Nelson Mandela ooit. Zonder die anderen zijn we niets. Wij leven in een groep en daarin draagt iedereen verantwoordelijkheid met bijbehorende taken. Dat geldt ook voor ondernemingen en particuliere organisaties. Het is die samenwerking die leidt tot een leefbare maatschappij. 

Maar zo’n leefbare maatschappij vraagt de nodige inspanning. Op het gebied van duurzaamheid, van kennis en kunde, van zorg voor elkaar, verdraagzaamheid en sociale vaardigheden. Inspanningen die regelmatig botsen met de wensen en verlangens van individuen. Dat dat tot sociale uitdagingen leidt, zien we dagelijks om ons heen. Op basis van welke uitgangspunten richten we onze samenleving in en worden ondernemingen en organisaties bestuurd?

Klik op de afbeelding voor meer informatie over de activiteit.