Die Welt von Gestern / Stefan Zweig

‘Die Welt von Gestern’ is geen roman, geen doorgaande vertelling, en eigenlijk ook niet een echte autobiografie. Je zou het een bundel essays kunnen noemen die in samenhang een beeld schetst van de uiterst turbulente periode rond de twee wereldoorlogen. Zweig vat samen: ‘Ich bin in einem grossen und mächtigen Kaiserreich geboren, aber man suche sie nicht auf der Karte, sie ist weggewaschen ohne Spur …… mein literarisches Werk ist …..zu Asche gebrannt worden …. Ich habe Wien, die zweitausendjährige übernationale Metropole wie ein Verbrecher verlassen müssen.

Zweig is een meesterlijke verteller, zijn verhalen wekken vele niet te bevatten veranderingen van die tijd tot leven. Het boek maakt nieuwsgierig. Zweig schreef niet alleen romans en novellen (wie kent niet de ‘Schachnovelle’) maar schreef ook vele gedichten, een aantal historische monografiën, o.a over Erasmus en Maria Stuart en vele essays. En vertaalde werk van andere Europese beroemdheden. ‘Die Welt von Gestern’ is een voortreffelijke leessleutel naar zijn andere werk. En dus een onuitputtelijke inspiratiebron.

Het boek stopt in 1934. Ook wat er daarna gebeurde komt aan de orde. Net als veel andere schrijvers in exil gaat Zweig tragisch ten onder.

Paul de Leeuw